Thursday 15 May 2014

14th May 2014 news in Mizo

Latest news collection in Mizo language
MIZO TAWNG A CHANCHINTHAR LAWRKHAWM
For news related to Mizo people & Mizoram Contact us: lamtluangmizo[at]gmail[dot]com
14.5.2014
*India President hlui APJ Abdul Kalam chu University of Edinburgh, Scotland te chuan India ram tan a science and technology hmasawn nan a a thawh that em avangin honorary doctorate an hlan. Abdul Kalam hian India chuan vision nei tha ram hruaitu a neih a ngai a ni ti.
 
*SONY COMPANY TLACHHIA
Japan ram electronic bungrua leh hmanraw chakkhai siam chhuak tu lar SONY chuan kum 1 chhung in US $ Tluk leh dingawn 1.3 an hloh niin an in sawi. An hloh neih let leh tum hian tunlai hian company hotuten kalphung thar an duang mek a ni.
 
*TURKEY LUNGALHTHEI KHUR CHIM
Nizan leh tukin lamah pawh kan rawn post tawh Turkey ram a Soma khua a lungalhthei khur (Coal mine) chimah thizat an pung zel a tunah hian nunna chan zat chu mi 245 an tling tawh niin BBC chuan an puang. He chhiatna a thlen avang hian an ram Prime Minister Recep Tayyip Erdogan chuan ram pawn a zin a tum pawh thulh in Soma khua hi a tlawh a, chhanchhuah hna thawh mekte mit ngeiin a enfiah a ni. Energy minister Taner Yildi chuan lungalhthei khur chhung ah hian hnathawk mi 787 an awm ni a hriat niin an zing a mi 368 chu chhanchhuah an ni tawh a, midang 120 te chin erawh hriat thiam a la har niin a sawi. Lungalhthei khur chimna Soma khua hi an ram khawpuiber Istanbul atanga chhimlam km 250 a hla a awm a ni.
 
*CHI LEH CHI INTIBUAI
Tukin khan Hyderabad Old City (Charminar awmna lam) Kishanbagh ah Sikh leh Muslim te intihbuai avangin mi 3 in nunna an chana, mi 17 in hliam an tuar, hliam tuar zingah hian police te pawh an tel. Cyberabad police ten helai veng huam chhung ah hian buaina dang a chhuah tawh loh nan curfew an puang mek a ni.
 
*KUM 500 HNUAH COLUMBUS-A LAWNG HLUI SANTA MARIA HMUCHHUAK
America khawmualpui hmuchhuaktu Christopher Columbus-a lawng hmingthang tak 'Santa Maria', kum 500 kal ta a tuipui a kehchhe ta ni a rin chu tunhnai khan Haiti hmar lam tuipui chhungril ah an hmuchhuak niin a sawi a ni. Massachusetts marine investigator Barry Clifford chuan an thil hmuchhuah hi ngun tak a zirchian pawh in Santa Maria lawng ngei kha nia an hriat thu a sawi. Kum 1492 khan Christopher Columbus chu Asia panna kawng hnai zawk zawn tumin lawng 3 hmangin Spain a chhuahsan a, chumi kum Krismas ni chuan Haiti hnaih tuipui ah Santa Maria lawng hi a chhia a, siamthat rual a nih tawh loh avangin thil pawimawh thenkhat an la a, tichuan an kalsan ta a ni. He lawng hlui hmuchhuah hi Santa Maria a ni ngei em tih erawh chu Haiti Sokar leh History Channel te nen a tangrual zirchianna a la neih chhunzawm zel ani dawn a ni. A hria ten an sawi danin an hmuchhuahna hmun hi Columbus-a'n a diary a lawngchhiatna hmun a sawi nen pawh in mil viau ni awm tak a ni.
 
*MAPUIA ZEPHYR IN NUPUI NEI
Mizo fiamthu thiam lar H.Rotluanga (Mapuia of Zephyr) leh Chanmari West nula T.Malsawmtluangi te tukin khan Aizawl Dinthar Presbyterian Kohhran Hall ah an innei. Kan lawmpui e.
Zephyr drama club frontman H Rotluanga weds T Malsawmtluagi
 
*MANGTHA PU PRIME MINISTER
Kum 10 zet Congress kaihhruai UPA sorkar hnuai a India Prime Minister hna thawk tu Manmohan Singh chu nimin khan nitin a kaina office South Block staff ten thlahna hun an hmang. Hemi hnu hian a Prime Minister nupui Gursharan Kaur chuan an chenna In 7 Race Course Road-ah PM office staff te nen hian inthlahna hun a huaihawt sak bawk a ni.

Prime Minister office awmna South Block staff te aiawh in national security advisor Shivshankar Menon chuan Prime Minister Manmohan Singh hi world map a present a, he map ah hian PM a nih chhunga khawvel ram hrang hrang 110 a tlawh te tarlan a ni.

Manmohan Singh hian nimin khan official tak a file pawimawh a tihfel hnuhnun ber pawl niturin Andhra Pradesh governor tanglai ESL Narasimhan chu Telangana leh Seemandhra state Governor nikawp tur a ruatna a ziak fel a, hei hi cabinet in la pawmpui leh tur a ni. Tin, nimin vek khan Union Cabinet meeting a neihpui a, chutah chuan Army Chief thar tur ruatna leh FDI kaltlang a damdawi lam a sumdawnna an pawm bawk a ni.

Manmohan Singh hian may 17 ah cabinet meeting hnuhnung ber a neihpui anga , chumi hnuah Prime Minister atang a a banna lehkha India President hnenah a thehlut dawn a ni. Prime Minister thar lakluh a nih hnuah Delhi a Motilal Nehru Marg ah an insawn chhuak tawh dawn a ni.

Tunkar inrinni hian India President Pranab Mukherjee chuan a chenna Rashtrapati Bhavan ah Prime Minister kalchhuak tur Manmohan Singh hi thlahna zanriah a buatsaih sak dawn bawk a ni.

I lo la hrelo mai thei a Manmohan Singh hi Lok Sabha member nilo a India Prime Minister a zawn a ni thei awm chhun a ni a, Assam atanga Rajya Sabha member a thlantlin niin tum 4 thlan tlin a ni tawh a ni. An nupa hian fanu 3 an nei a, an fanu pakhat Daman Singh chuan Mizoram ah hun engemaw chen rawn awmchilh in saptawng in lehkhabu "The Last Frontier: People and Forests in Mizoram" tih a ziak nghe nghe. Kum 2004 May ni 22 khan India Prime Minister 13-na ni tur a lakluh a ni a, Sikh zing a Prime Minister nihmasaber a ni. An party Congress in sorkarna siam leh dawn mahse Prime Minister nih zui a tum tawh loh thu a sawi chiang tawh a ni. Mangtha, Pu Prime Minister!
 
*GOOD MORNING MIZORAM: LAMTLUANG CHANCHINTHAR LAWRKHAWM
*KAN VUNVAR MIKHUAL TE: Germany ram a football club pakhat India ram tlawh a lo zin mek, TSG 1899 Hoffenheim te chuan nizan a AR Lammual a Mizoram XI team 3-0 a an hneh hnuin tukin hian Mizo infiammi te football camp an neih pui leh dawn. Chumi hnuah vawiin ah Lengpui airport atangin Kolkata panin an thlawk chhuak leh ang.

*KOLASIB BANDH: Kolasib a tlawmngai pawl thenkhat 'Joint NGO" te chuan tukin zing dar 5 atanga ningani zing dar 5 thleng Kolasib ah Total Bandh huaihawt an tum. Kolasib kawngpui leh sorkar hnathawk post dah belh te leh Higher Secondary School thar siam te an ngiat a ni.

*MSSC MEETING: Nimin khan Mizoram State Sport Council chu an president, Sport Minister Zodintluanga hovin meeting pawimawh tak annei a, District Sports Committee inkaihhruaina chungchangte ; Recruitment Rules ennawn; Sport Medical Section tana hmanraw lei dan ; leh Pykka staff te Sport council-a rawihzui chungchang te an ngaihtuah a ni.

*INTHLANG RAM TIH TAKAH: Lok Sabha leh 28 Hrangturzo (ST) Assembly Bial Bye-Election inthlanna a Serchhip District chhung Constituency pathum a vote tlate chu May 16, 2014 Zirtawpni chawhma dar 08:00 atangin DC Conference Hall leh DC Office Establishment Room-ah te chhiar a ni dawn a. He hunah hian Polling Station hrang hranga Presiding Officer zawng zawngte chu Identity Card kengin DC office-ah awm ve vek tura hriattir an ni.(DIPR)

*UN TEAM HAW TA: Chawlhkar khat chuang Mizoram hmasawnna tur zirchiang tura lo zin UN Team te chuan nimin khan Mizoram an chhuahsan leh ta. Mizoram hausakna hlawkpui tur zawnga development kalphung buatsaih an tum thu an sawi.

*MI HEK THEIHNA BILL: India President Pranab Mukherjee chuan Sorkar hnathawk te an diklo a ni tih a ruk a thuneitu te hnen a hek na thlen theihna dan Whistleblowers Protection Bill, 2011 chu a pawmpui ta. He dan thar hi nikum a Parliament thlasik thutkhawm khan an pawm a nih kha, miin he dam hmang a sorkar hnathawk thiltih dik loh a hailan pawn sorkarin venhimna tha tawk a pek na tur dan pawh telh a ni.

*MISSIONARY INKHAWMPUI: Naktuk zan atanga Pathianni zan thleng awh tur Mizoram Synod Mission Board hnuai a India ram laili a missionary thawk te pualin Missionary Retreat for Central region chu ITI Vengchhak Kohhran Biak In ah neih a ni dawn.

*CANCER HOSPITAL CHAPLAIN: Rev.Zawlthuama, Bawngkawn chu Zemabawk Cancer Hospital ah Chaplain thar atan Mizoram Synod in a ruat.

*KRISTIAN CHHUNGKAW NI: Mizoram Baptist Kohhran chuan May 18 (Pathianni) atang khian Kristian Chhungkaw Chawlhkar hmang tanin May 23 (Zirtawpni) zan thleng an hmang dawn a ni.

*MODI THLAKTUTUR: Gujarat CM ni mek Narendra Modi chu an party BJP in Lok sabha inthlan a hnehna an chan chuan CM atan a mah thlak tu tur vote chhiar tuk 17 May ah ngaihtuah a ni ang.

*RSS IN KUM UPA DUHLO: Hindu pawl chak tak leh BJP te nen a thawkho tlat RSS te chuan sorkar laipui ah BJP leh an thawhpui ten hnehna an chang anih chuan politician kum 75 chunglam te chuan an aia nau zawk te hmun an kian thiam tur a ni an ti.

*ISRAEL PM HLUI TANG DAWN: Israel Prime Minister hlui Ehud Olmert (68) chu Tel Aviv Court in Jerusalem Mayor a nih lai a Holyland project a thamna pawisa alo dawn avangin kum 6 tang tur leh US $nuai 3 chawi turin a chungthu an rel sak. Ehud Olmert hi kum 2006-2009 chhung khan Israel PM a ni.

*OBAMA THUCHAH: US President Barack Obama chuan India mipui ten tluang taka ram hruaitu tur an thlang thei chu a lawmpui thu leh tupawh in sorkarna siam se US nen a inlaichinna tha neih a duh thu a sawi.

*LUNGALHTHEI KHUR CHIM: Nizan a kan rawn post tawh Turkey ram a lungalhthei khur chim ah nunna chan zat chu mi 157 anni tawh a, mi engemaw zat lungalhthei khur chhung ah hian an la tangkhang mek bawk a ni.

*DU IN DAN THAR SIAM: Delhi University thuneitu te chuan an hnuai a awm college hrang hrang te chu 2014-15 session atana admission tih zawh a nih veleh, an website theuh ah zirlai te hming tarlang vek turin hriattir na chhuah.

*COACH BAN: EPL club Tottenham Hotspur chuan an manager Tim Sherwood chu thla 6 chhung an rawih hnuah an ban fel der.

*THURIL: "Thingphun hun tha ber chu kum 20 kal ta tawh khan ania, mahse a thaber dawttu chu vawiin a phun a ni" - Chinese Thufing.

*AIR LIVE PHONE-IN: Tun Inrinni lo awm tur May 17, 2014 chawhnu dar 1:05 - 2:00 inkar telephone a zawhna leh chhanna AIR Aizawl Live Phone-In programme-ah chuan ‘Rannung Seh (Scrub Typhus)’ tih chungchanga hriat duh neite tan a zawh theih dawn a. Mipui zawhna te chu Dr. Pachuau Lalmalsawma, Nodal Officer, IDSP, DHS leh Lalfakzuala, Entomologist, IDSP, DHS, Dte. of Health Services, Aizawl ami ten an rawn chhang ang a. A zawt duh tan telephone no. 0389-2322515 leh 2323148 ah emaw a biak pawh theih ang. (DIPR)

*MIZO HISTORY: British in min awplai 9 April 1946 khan Mizoram a political party hmasaber tur Mizo Common People's Union din a ni a, hemi hnu hian Mizo Union Party ti a thlak a ni.

*HMANLAI VAWIIN KHA: Kum 1796 vawiin ang ah khan khawvel a zawnghri (smallpox) vaccine hmasaber Edward Jenner hnen ah pek a ni. 1811 kum vawiin angah tho hian Paraguay chuan Spain lak atangin zalenna an hmu. Kum 1948 vawiin ang ah khan a lawm tunlai a Isareal ram kan tih hi a lo pian ni, an ram Prime Minister ni ta David Ben-Gurion chuan zalenna thuthlung 'Declaration of the Establishment of State of Israel' a puang a ni.
--------------
Lamtluang page hi nangmah tiam in like tu mi 7653 kan nei mek a, sangriat tlin nan mi 347 kan la mamawh a ni, i lo tan ve angai a nia. Smsgupshup hmang a Lamtluang in sms news kan thawn chhuah thin lai a min join sak thin tu kum lam a upa tak tak, FB hmang ve bawk silo te khan FB ah hian page kan nei tih hi hria se an like ve chak in kan ring thin! Ni hman nuam le, i chhiar zo vek em aw? comment ah i rawn sawi angai a nia!
 
 
*INDIA SIPAI HOTU THAR TUR RUAT FEL
Lamtluang ah pawh vawiduailo kan rawn post tawh thin tuna sorkar laipui a rorel mek UPA chuan Lok Sabha inthlan result puan hma a thuthlukna lian tham a siam hnuhnun ber pawl niturin eptu lam BJP te dodalna nasa tak karah India Army hotuber (Chief/General) thar atan Lieutenant General Dalbir Singh Suhag chu an ruat fel ta. He thuthlukna hi Prime Minister kaihhruai Appointments Committee of Cabinet (ACC) chuan an tifel ta a ni. Tuna India sipai General nilai General Bikram Singh hi kumin July ni 31-ah a chawl tawh dawn a, a chawlh veleh Lt.Gen. Dalbir Singh Suhag hian a thlak dawn a ni.

Lieutenant General Suhag (59) hian kum 1970 ah National Defence Academy (NDA) zawmin kum 1974 khan 4/5 Gorkha Rifles ah sipai officer hna hmasaber chu zawm a ni. Hmun hrang hrang ah post a ni a, kum 2012 khan Jorhat (Assam) leh Dimapur (Nagaland) ah intelligence operation hlawhchham vangin khatih lai Army General V.K Singh khan "Discipline and Vigilance ban" hmangin a hrem a, mahse a hnu lawk a hremna hi a hlip leh a ni. Sorkar laipui ah BJP an rawn chak a nih a, Congress kaihhruai UPA sorkar in a appointment an siam hi an duhlo a, an tidanglam leh te a nih ngawt loh chuan, kum 2016 December ni 31 ah pension in a chhuak chauh dawn a ni. Amah hi tuna India leilam sipai hotuber dawttu Army Vice Chief nilai mek a ni.
 

No comments:

Post a Comment